Spółka posiada należność od kontrahenta X w wysokości 20 000 zł przeterminowaną o dziesięć miesięcy. Zgodnie z obowiązującą w spółce polityką rachunkowości należności
Z tytułu nieterminowych płatności firma wystawiła notę odsetkową dla kontrahenta. Kontrahent nie opłacił noty, więc firma skierowała sprawę do sądu i w związku z tym poniosła koszty opłaty sądowej. Czy poprawnymi księgowaniami było obciążenie notą konta rozliczeń międzyokresowych przychodów po stronie „Ma” w korespondencji z kontem rozrachunków? Czy opłata sądowa od pozwu o zapłatę odsetek stanowi KUP? Czy należy tworzyć odpisy aktualizujące, jeżeli część odsetek jest sprzed trzech lat od wniesienia pozwu, w związku z czym mogą zostać podważone?radaNotę odsetkową należy zaksięgować na koncie przychodów finansowych w dacie jej wystawienia. Przychód ten będzie uwzględniany jedynie z punktu widzenia ustawy o rachunkowości. Dla celów podatkowych odsetki staną się przychodem w momencie otrzymania. Nieprawidłowe będzie księgowanie jej na koncie rozliczeń międzyokresowych przychodów. Opłaty sądowe, jako koszty podatkowe inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia i stanowią KUP. Na należności przedawnione nie tworzy się odpisu zaksięgowania odsetek za zwłokę jest nota odsetkowa. Należy zaksięgować je zgodnie z zasadą memoriału, czyli w dacie wystawienia noty z przepisami ustawy o rachunkowości odsetki z tytułu zwłoki księguje się na koncie przychodów finansowych:Wn „Rozrachunki z odbiorcami”,Ma „Przychody finansowe”.W chwili skierowania sprawy z powództwem cywilnym do sądu należy zaksięgować:Wn „Należności dochodzone na drodze sądowej”,Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.Ponieważ kontrahent uchyla się od spłacenia odsetek, więc zgodnie z zasadą ostrożności spółka powinna dokonać odpisu aktualizującego, pod warunkiem że odsetki nie uległy już aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów księgowa odpisu aktualizującego odsetki:Wn „Koszty finansowe”,Ma „Odpisy aktualizujące wartość należności”.Wszelkie należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Natomiast należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów więc naliczone odsetki uległy przedawnieniu, to nie tworzy się na nie odpisu aktualizującego. Ich wartość należy odpisać w koszty finansowe. Z podatkowego punktu widzenia nie są one uznawane za „Koszty finansowe”,Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.Ewidencja odpisania należności przedawnionej, dla której dokonano odpisu aktualizującego:Wn „Odpisy aktualizujące wartość należności”,Ma „Rozrachunki z odbiorcami”.W razie ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów, w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego przywróci pierwotną wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów roszczenie spółki z tytułu odsetek zostanie zaspokojone, ewidencja jest następująca:Wn „Odpisy aktualizujące wartość należności”,Ma „Przychody finansowe”.Odsetki są przychodem podatkowym dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty przez kontrahenta. Dlatego odsetki naliczone nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z tym utworzony na nie odpis aktualizujący nie może być kosztem aktualizujący nie stanowi kosztu podatkowego. Jeżeli natomiast spółka udokumentuje nieściągalność wierzytelności w sposób przewidziany w art. 16 ust. 2 updop, wówczas utworzony odpis można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zgodnie z tą definicją koszty sądowe są kosztami uzyskania przez podmiot gospodarczy koszty sądowe ewidencjonuje się na koncie „Pozostałe koszty operacyjne”:Wn „Pozostałe koszty operacyjne”,Ma „Rachunek bankowy” lub „Kasa”.Naliczone na dzień bilansowy odsetki od należności wykazuje się w aktywach bilansu łącznie z należnością jako:A. Aktywa obrotoweII. Należności krótkoterminowe2. Należności od pozostałych jednosteka) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:- do 12 miesięcy,- powyżej 12 bilansie należności wykazywane są w wartości netto, tj. w kwocie pomniejszonej o utworzone odpisy rachunku zysków i strat odsetki wykazuje się:- jako przychody finansowe w pozycji - w wersji porównawczej, lub w pozycji - w wersji kalkulacyjnej,- jako koszty finansowe w pozycji - w wersji porównawczej, lub w pozycji - w wersji odsetki ulegają przedawnieniuUnormowanie prawne dotyczące przedawnienia zawarte jest w kodeksie przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi:- 10 lat (art. 118 trzy lata dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (art. 118 dwa lata dla roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych (art. 554 upływie terminu przedawnienia dłużnik może odmówić spłaty odsetek poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Nie jest konieczne oświadczenie woli dłużnika. Wystarczający jest upływ terminu wskazanego w kodeksie terminu przedawnienia odsetek stanowiło problem. W orzecznictwie można było spotkać się ze stanowiskiem, że odsetki, jako świadczenia okresowe, ulegają przedawnieniu po trzech latach, niezależnie od terminu przedawnienia roszczenia związanego z prowadzeniem działalności interpretacji mówi o tym, że roszczenie o odsetki za opóźnienie przedawnia się najpóźniej z chwilą przedawnienia się roszczenia głównego (uchwała siedmiu sędziów SN z 26 stycznia 2005 r., sygn. akt III CZP 42/04). Jednak są i takie orzeczenia, które stwierdzają, że w przypadku zapłaty ceny sprzedaży z opóźnieniem roszczenie przedsiębiorcy o odsetki z tego tytułu przedawnia się z upływem trzech lat. Uważa się, że skoro roszczenie główne nie przedawniło się, ale wygasło na skutek zapłaty, roszczenie o odsetki za opóźnienie staje się w pełni samodzielnym roszczeniem i ulega przedawnieniu zgodnie z przepisem art. 118 (trzy lata).Podstawa prawna:- art. 3, 35b i 42 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - z 2002 r. Nr 76, poz. 694; z 2006 r. Nr 208, poz. 1540- art. 118, 123, 124, 125 i 554 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Nr 16, poz. 93; z 2006 r. Nr 164, poz. 1166- art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - z 2000 r. Nr 54, poz. 654; z 2006 r. Nr 251, poz. 1847- ustawa z 12 czerwca 2003 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych - Nr 139, poz. 1323; z 2004 r. Nr 173, poz. 1808Maryla PiotrowskaWarto odnieść się też do innych regulacji ww. ustawy, dotyczących świadczeń nienależnie pobranych. I tak, jak wynika z art. 104 ust. 1, należności z tytułu wydatków na świadczenia z pomocy społecznej, z tytułu opłat określonych przepisami ustawy oraz z tytułu nienależnie pobranych świadczeń podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
Uchwała Nr 43/2017 w sprawie spisania należności w pozostałe koszty operacyjne Uchwała Nr 43/2017 Zarządu Dolnośląskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych z dnia w sprawie spisania należności w pozostałe koszty operacyjne Na podstawie § 47a ust. 5 i 7 Statutu Krajowej Izby Doradców Podatkowych, Zarząd Dolnośląskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych uchwala, co następuje: § 1 Zarząd Dolnośląskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych postanawia spisać należności Dolnośląskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych od doradców, dotyczące kwot przeterminowanych w łącznej kwocie 256,10 zł w pozostałe koszty operacyjne zgodnie z listą z załącznika nr 1. §2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Głosowanie: liczba głosujących: 6 za: 6 przeciw: 0 wstrzymało się: 0 UZASADNIENIE Na posiedzeniu w dniu Zarząd DO KIDP postanowił podjąć stosowną uchwałę celem uporządkowania spraw zaległych sald.
26 października 2005, 07:00. W księgach rachunkowych spółki z o.o. figurują przedawnione należności od zagranicznego kontrahenta z tytułu dostawy towarów - wyrażone w walucie obcej. Jak powinno zostać zaksięgowane rozliczenie przedawnionych należności w księgach bieżącego roku, jeśli wiemy, że w jej kwocie zawarte są skutkiPrzedawnienie długu to bardzo specyficzna instytucja, której celem jest uregulowanie realnych stosunków prawnych między wierzycielem a dłużnikiem, poprzez zwolnienie dłużnika z obowiązku spełnienia zobowiązań, których wierzyciel i tak sam nie dochodzi. Umożliwia to dłużnikom uchylanie się od płatności. Co więcej, dłużnicy mogą całkowicie uniknąć odpowiedzialności karnej za swoje zobowiązania finansowe. Kiedy zatem egzekwowanie wierzytelności staje się niemożliwe do zrealizowania? Zgodnie z definicją, zawartą w art. 117 § 2 Kodeksu Cywilnego, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia, przy czym zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przedawnienie długu w obrocie gospodarczym - terminyOgólny termin, po którym roszczenia ulegają przedawnieniu to okres 6 lat, liczonych od dnia, w którym powstał obowiązek uregulowania należności. Jednak, ze względu na różne rodzaje zobowiązań finansowych, okres przedawnienia niektórych należności został ustawowo skrócony do 3 lat lub nawet do jednego roku. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa długu następujące po 3 latachTen termin przedawnienia roszczeń obowiązuje wobec wszelkich należności z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu płatności okresowej, a więc z tytułu kary umownej, przewidzianej w umowie miedzy kontrahentami, z tytułu niezapłaconej lub niezwróconej kaucji oraz z tytułu niezapłaconej, bądź niezwróconej zaliczki i przedpłaty. Ten sam okres przedawnienia roszczeń ustalony jest również dla należności z tytułu weksli, przy czym obowiązuje on jedynie wystawcę weksla własnego, gdyż dla indosenta ustawodawca określił zaledwie roczny termin długu następujące po 2 latachDwuletni okres przedawnienia roszczeń przewidziany jest dla przedsiębiorcy z tytułu powstałej sprzedaży, a więc z tytułu nieuregulowanej płatności za fakturę czy z tytułu odsetek za nieterminowe rozliczenie faktury. Podobnie jest w przypadku roszczeń z tytułu umowy o dzieło, tu również przedawnienie następuje w terminie 2 lat, licząc od dnia, w którym nastąpiło oddanie dzieła, lub w którym powinno oddanie działa nastąpić. Przedawnienie długu po rokuZaledwie dwanaście miesięcy wyznaczył ustawodawca osobie, chcącej dochodzić swoich roszczeń z tytułu umowy przewozu osób czy mienia oraz z tytułu zawarcia umowy przedwstępnej. Ten sam okres na przedawnienie długu ustanowiony jest dla roszczeń wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie uszkodzonych rzeczy, jak również dla roszczeń najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów za użytkowane przekroczeniu ustawowo przewidzianych terminów, egzekwowanie roszczeń staje się prawnie niemożliwe. Obecnie dłużnik musi podnieść zarzut przedawnienia i udowodnić, że roszczenie nie jest już na dłużników czekających na przedawnienie długuRoszczenie przedawnione wciąż istnieje, ale przekształca się w tzw. "roszczenie niezupełne", które cechuje się tym, że nie może być przymusowo egzekwowane. Nader często zdarza się jednak tak, iż dłużnicy nadużywają tego prawa, celowo przeciągając niemożność ściągnięcia wierzytelności, aż do okresu przedawnienia. Temu jednak można przeciwdziałać, przerywając lub zawieszając bieg długu a przerwanie biegu terminu Przerwanie biegu przedawniania możliwe jest na trzy sposoby, poprzez wniesienie sprawy do sądu lub zwrócenie się do komornika, poprzez wszczęcie mediacji z dłużnikiem, lub jeżeli dłużnik bezpośrednio lub pośrednio uzna swoje zobowiązania finansowe wobec wierzyciela (odpowie na monit lub zwróci się z prośba o rozłożenie długu na raty). Dzięki przerwaniu biegu można znacznie wydłużyć okres, po którym należności zostaną uznane za niemożliwe do ściągnięcia, gdyż dopiero po zakończeniu wszelkich procedur sądowych, związanych z wydaniem wyroku zobowiązującego dłużnika do uregulowania zobowiązań wobec wierzyciela, następuje ponowne odliczanie okresu przedawnienia. Przedawnienie długu za zawieszenie biegu terminuZawieszenie biegu przedawnienia istotnie różni się od czynności przerwania biegu przedawnienia. Może ono nastąpić tylko i wyłącznie wtedy, gdy wierzyciel nie jest w stanie przed sądem lub innym organem powołanym do rozpatrzenia sprawy, z przyczyn nie zależnych od niego, dochodzić swoich roszczeń. Do takich sytuacji zalicza się klęski żywiołowe, rozruchy społeczne i epidemie. Bieg przedawnienia zawiesza się wówczas tylko na czas trwania istotnych przeszkód, po czym wznawia jego dalszy dość powszechnie zdarza się, że wierzyciele nie znają swoich praw i nie orientują się w przepisach Kodeksu cywilnego, a co za tym idzie, nie umieją odzyskać swoi należności. Ten fakt wykorzystują dłużnicy, skutecznie unikając odpowiedzialności finansowej za swoje zobowiązania. Często też, ściągnięcie wierzytelności jest niemożliwe przez nieprecyzyjnie skonstruowane przepisy ustawy. Dlatego też, sprawdzenie wiarygodności partnera handlowego winno być podstawową czynnością jaką powinien wykonać przedsiębiorca przed podpisaniem umowy o współpracy. Szybkim i bardzo tanim sposobem sprawdzenia rzetelności kontrahenta, jest wysłanie zapytania do Biura Informacji Gospodarczej. Raporty dotyczące rzetelności płatniczej podmiotów gospodarczych udostępniają również prywatne firmy, specjalizujące się w zakresie zbierania wszelkich informacji o dłużnikach, nie tylko z własnej centralnej ewidencji dłużników, ale także z bankowych rejestrów, takich jak BIK czy BRZBP. Koszt takiej usługi waha się w granicach od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych, a to w porównaniu do kosztów sądowych, adwokackich i windykacyjnych atrakcyjna metoda zabezpieczania finansów.
Odnosząc się do zagadnienia możliwości potrącenia przedawnionych należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń ze świadczeniami wypłacanymi, wskazać należy, że nienależnie pobrane świadczenia rodzinne, wychowawcze oraz z funduszu alimentacyjnego stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterzeJak zostało zauważone powyżej, skupowanie przedawnionych długów stanowi ryzyko firm windykacyjnych. Firmy te skupują paczki wierzytelności, rzadko kiedy sprawdzając jakość zakupionych „produktów”. Firmy te mają świadomość, że niektóre wierzytelności są dawno przedawnione, ale liczą, że nieświadomi dłużnicy spłacą
Ujęcie w bilansie za 2013 rok należności przedawnionych jest niezwykle istotne. Instytucja przedawnienia należności skutkuje wyłączeniem przedawnionych należności z aktywów jednostki. Procedura wyceny należności dla potrzeb sporządzania bilansu Zamierzeniem procedury wyceny należności na dzień bilansowy jest zaktualizowanie wartości bilansowej tychże aktywów w kontekście wartości wynikającej z ksiąg rachunkowych jednostki. Efektem analizy ujętych w ewidencji księgowej należności jednostki jest ich segmentacja na: należności przedawnione; należności umorzone; należności nieściągalne; należności wątpliwe. Generalnie należności umorzone, przedawnione, nieściągalne to należności utracone, co ma swoje podstawowe reperkusje w fakcie niemożności uznania ich za aktywa (brak spełniania przesłanki kwalifikacyjnej, co do przyszłych korzyści ekonomicznych dla jednostki). W przypadku należności przedawnionych utrata ich wartości następuje wobec upływu przewidzianego przepisami prawa czasu dochodzenia wierzytelności na drodze cywilnoprawnej. Przedawnienie determinuje zwolnienie dłużnika z obowiązku zapłaty. Takie należności w większości przypadków nie zostaną uregulowane (dłużnik nie ma już obowiązku zapłaty, ale hipotetycznie ma prawo uregulować swoje przedawnione zobowiązanie). Zobacz również: Sprawozdania jednostek oświatowych objętych wspólną obsługą finansową Co do zasady, za Kodeksem cywilnym, termin przedawnienia wynosi 10 lat, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Krótsze terminy przedawnienia są przewidziane - po 1 roku dla wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia, pogorszenia rzeczy; pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika na skutek niewykonania, bądź nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, licząc od dnia powzięcia o tym wiadomości, ale nie później niż 3 lata od jej wyrządzenia; - po 2 latach wynikające z umowy o dzieło, licząc od dnia wykonania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane od dnia w którym zgodnie z umową miało być oddane; z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorcy; - po 3 latach o świadczenia okresowe o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym. Bieg przedawnienia przerywa: każda czynność przed sądem lub innymi organami powołanymi do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń, przedsięwzięta w celu dochodzenia, ustalenia, zaspokojenia, zabezpieczenia roszczenia; uznanie roszczenia przez stronę lub jej pełnomocnika na podstawie dwustronnej ugody lub jednostronnego oświadczenia (np. poprzez potwierdzenie salda przez osoby upoważnione do składania oświadczenia woli w imieniu jednostki). Dualizm odsetek za zwlokę w zapłacie stanowiących integralną cześć należności wyraża się tym, że: 1. odsetki nie mają bytu samodzielnego (w sytuacji, gdy zapłata należności głównej nie została dokonana do terminu przedawnienia, wtedy odsetki przedawniają się w terminie przedawnienia należności głównej); 2. odsetki mają byt samodzielny (w sytuacji, gdy należność główna wygasła na skutek jej zapłaty a nie przedawnienia, wtedy odsetki przedawniają się po 3 latach). Instytucja przedawnienia należności wywołuje konkretne skutki prawne i ekonomiczne, implikuje bowiem wyłączeniem przedawnionych należności z aktywów jednostki. Od strony operacyjnej (techniczno-księgowej) taka sytuacja przyjmuje postać zapisu: Ma - konto zespołu 2 (221, 234 240) Wn - konto odpisu aktualizującego wartość należności (290), o ile odpisy takie były uprzednio dokonane, bądź w zależności od charakteru wyłączanych należności Wn - konto pozostałych kosztów operacyjnych (761) Wn - konto kosztów finansowych (751) Wn - konto strat nadzwyczajnych (771) Poprzez przeprowadzone zapisy księgowe utrata wartości aktywów na skutek przedawnienia należności została zaewidencjonowana. Przeprowadzona procedura wyceny należności zostanie odzwierciedlona w sprawozdaniu finansowym w sposób następujący: w bilansie należności przedawnione nie zostaną zaprezentowane w sposób bezpośredni; w bilansie należności przedawnione zostaną zaprezentowane pośrednio poprzez wynik finansowy netto, o ile wystąpiły przesłanki ujęcia zdarzenia na kontach kosztów strat nadzwyczajnych; w rachunku zysków i strat w sposób pośredni kontami pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych, strat nadzwyczajnych, o ile wystąpiły przesłanki ujęcia zdarzenia na kontach kosztów, strat nadzwyczajnych; w zestawieniu zmian w funduszu w sposób pośredni poprzez wynik finansowy netto, o ile wystąpiły przesłanki ujęcia zdarzenia na kontach kosztów, strat nadzwyczajnych. Polecamy serwis: Sprawozdawczość Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIEJak księgować należności objęte układem. W sytuacji kiedy w trakcie toczącego się postępowania upadłościowego nastąpi zawarcie układu sądowego między dłużnikiem a wierzycielem, skutki zawarcia i realizacji układu podlegają ewidencji w księgach rachunkowych stron układu, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawaOdpisywanie z ksiąg rachunkowych przedawnionych należnościData publikacji: 2 marca 2015 znajomemu Pytanie: W księgach rachunkowych jednostki oświatowej figurują należności, które uległy przedawnieniu. Jaki jest tryb postępowania z takimi kwotami?Pozostało jeszcze 94 % treściAby zobaczyć cały artykuł, zaloguj się lub zamów dostęp. Uzyskaj dostęp do Portalu Oświatowego a wraz z nim: Aktualne informacje o zmianach w prawie (24h/dobę) Indywidualne konsultacje z ekspertami (odpowiedź w 48 h ) E-szkolenia, webinaria na żywo i bazę ponad 700 narzędzi Jeśli posiadasz już konto - zaloguj się:
Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) przychodem jest (m.in.) wartość należności umorzonych, przedawnionych lub odpisanych jako nieściągalne w tej części, od której dokonane odpisy aktualizujące zostały uprzednio zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.
Część podmiotów funkcjonujących na rynku boryka się z problemem egzekwowania należności od swoich kontrahentów, co prowadzi do zmniejszenia płynności finansowej i w konsekwencji jest skuteczną barierą dla rozwoju firmy. Jak postępować, gdy nasi kontrahenci nie regulują swoich zobowiązań, a mimo tego byliśmy zobligowani do zapłaty podatku? Ustawodawca przewidział kilka sposobów, które pozwalają zneutralizować obciążenia podatkowe wynikające z takich sytuacji. Podatki niezależnie od wpływu Problemy przedsiębiorców wynikają przede wszystkim z podstawowej zasady ustalania przychodów z tytułu działalności gospodarczej. Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) nakłada na nich obowiązek wykazywania jako przychód wszystkich kwot należnych, nawet jeśli nie zostały one faktycznie otrzymane (art. 12 ust. 3 ustawy o CIT). W praktyce oznacza to, że podmiot, który w ramach prowadzonej działalności przeprowadził sprzedaż, musi taką transakcję zaliczyć do przychodów i zapłacić od niej podatek – również wtedy, gdy nie otrzymał fizycznej zapłaty. Jest to sytuacja niekorzystna dla przedsiębiorcy, zwłaszcza gdy kontrahent nie tyle opóźnia się z płatnością, co nie reguluje jej w ogóle, a takie przypadki również nie są rzadkością. Jeżeli mamy do czynienia z taką sytuacją, to warto podjąć odpowiednie kroki w celu zmniejszenia obciążeń podatkowych poprzez zaliczenie takich należności do kosztów podatkowych. O tym, jakie warunki należy spełnić, aby móc przekwalifikować przychody w koszty podatkowe będzie mowa w dalszej części artykułu. Co wynika z ustawy o rachunkowości Pierwszym sposobem na zaliczenie należności do kosztów jest utworzenie odpisu aktualizującego wartość należności. Zgodnie z ustawą o rachunkowości (dalej: uor), w przypadku należności, których spłata jest zagrożona, mamy do czynienia z utratą wartości tego składnika aktywów. Jeżeli podatnik ma problemy z egzekwowaniem należności lub ściągnięcie ich zwyczajnie nie jest możliwe, to powinien zaktualizować ich wartość w księgach poprzez utworzenie odpisu, doprowadzając kwotę należności do wartości realnej, tj. wartości prawdopodobnej do ściągnięcia. Do decyzji jednostki pozostaje, które to będą należności i o jaką kwotę należy skorygować ich wartość. Przepisy określają jedynie górną granicę odpisów (art. 35b ust. 1 uor). Jak księgować odpis Wartość odpisu powinna zostać ujęta na koncie „Odpisy aktualizujące wartość należności", natomiast z drugiej strony obciążyć: - pozostałe koszty operacyjne (wartość nominalna należności) i/lub - koszty finansowe (w części dotyczącej naliczonych odsetek). Są wyjątki Warto tutaj zaznaczyć, że co do zasady odpisy aktualizujące nie są dla podatnika kosztem uzyskania przychodów (dalej: KUP). Ustawodawca przewidział jednak pewne wyjątki. W myśl art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT, odpis taki można zaliczyć do kosztów podatkowych pod warunkiem, że: - utworzono go na podstawie przepisów ustawy o rachunkowości; - odnosi się tylko do tej części należności, która została pierwotnie zaliczona do przychodów należnych; - nieściągalność należności została uprawdopodobniona. Brutto czy netto Kwestią sporną pozostaje wartość wierzytelności, którą można zaliczyć do KUP – a dokładniej – chodzi o problem z rozliczeniem VAT. Wydawać by się mogło, że skoro wierzytelność należna podatnikom VAT zawiera również kwotę podatku, to należałoby w kosztach rozpoznać ją w kwocie brutto. Jednak mając na uwadze art. 16 ust. 1 pkt 26a ustawy o CIT, do kosztów można zakwalifikować jedynie część należności rozpoznanej wcześniej jako przychód – co wskazuje, że powinna to być wartość netto. Takie stanowisko było jednolicie prezentowane przez organy podatkowe jeszcze do początku 2016 roku. Zmiana nastąpiła 16 lutego 2016 r., kiedy NSA wydał wyrok potwierdzający zasadność zaliczenia wierzytelności uznanych za nieściągalne do KUP w kwocie brutto: „Z zasad podatkowych wynika (...), że podatnik podatek VAT powinien rozliczyć i w tym celu należy mu przyznać prawo do wliczenia w koszty podatkowe wierzytelności w kwocie brutto, a zatem wraz z podatkiem VAT" (II FSK 421/14). Jednak kilka dni później, tj. 24 lutego 2016 r., został wydany kolejny wyrok NSA, w którym uznano z kolei, że przychodem podatkowym jest przychód należny (w kwocie netto), stąd zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów powinna podlegać wierzytelność w kwocie netto: „(...) Przychód należny jest zgodnie z zasadą normatywną wyrażoną w ustawie o CIT wartością netto, czyli z pominięciem podatku VAT. W konsekwencji, jeżeli w kwocie nieściągalnej wierzytelności zawarty jest podatek VAT, to do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wyłącznie wierzytelność w kwocie netto" (II FSK 3875/13). Warto zatem monitorować bieżące stanowisko prezentowane zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Uprawdopodobniona nieściągalność Zgodnie z art. 16 ust. 2a ustawy o CIT nieściągalność należności można uznać za uprawdopodobnioną w szczególności w przypadkach: - śmierci dłużnika/wykreślenia go z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG)/postawienia go w stan likwidacji/ogłoszenia jego upadłości; - wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego/złożenia wniosku o zatwierdze- nie układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu regulowanym ustawą – Prawo restrukturyzacyjne/otwarcia postępowania ugodowego w rozumieniu przepisów restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków; - potwierdzenia wierzytelności za pomocą prawomocnego orzeczenia sądu i skierowania jej na drogę postępowania egzekucyjnego; - kwestionowania wierzytelności przez dłużnika (na drodze powództwa sądowego). Obecność zapisu „w szczególności" wskazuje, że ustawodawca nie wymienia wszystkich okoliczności, które mogą świadczyć o uprawdopodobnieniu nieściągalności wierzytelności, tzn. katalog ten pozostaje otwarty. Podatnik może zaliczyć wartość odpisu aktualizującego do kosztów podatkowych dopiero po uprawdopodobnieniu nieściągalności. Należy pamiętać, że obowiązek ten spoczywa zawsze na podatniku. Bardzo często zdarza się, że utworzenie takiego odpisu na podstawie przepisów uor i uprawdopodobnienie dla celów podatkowych następuje w różnych okresach. Jeżeli ma to miejsce w różnych latach podatkowych, to podatnik ma prawo do zaliczenia kwoty odpisu do KUP dopiero w roku, w którym został spełniony drugi warunek, tj. w roku, w którym nastąpiło jego uprawdopodobnienie. Tymczasowy charakter Warto w tym miejscu wspomnieć, że utworzenie odpisu aktualizującego ma charakter tymczasowy – w przypadku jego rozwiązania wartość odpisu należy zaliczyć ponownie do przychodów podatkowych (a w księgach do pozostałych przychodów operacyjnych i/lub przychodów finansowych). Oczywiście pod warunkiem, że odpis ten został uprawdopodobniony i rozpoznany uprzednio jako koszt podatkowy. Z taką sytuacją mamy do czynienia jeżeli: - ustały okoliczności, z powodu których dany odpis utworzono (np. dłużnik uregulował swoje zobowiązania); - wierzytelność się przedawniła; - podatnik zdecydował się umorzyć/odpisać wierzytelność jako nieściągalną. Z przedawnieniem wierzytelności spotykamy się, gdy wygasa możliwość dochodzenia jej na drodze sądowej, tzn. po upływie terminu określonego w kodeksie cywilnym (dalej: kiedy to wierzyciel traci prawo do egzekwowania swojej należności. Dla świadczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej (np. z tytułu kary umownej) termin ten wynosi trzy lata, natomiast w przypadku roszczeń sprzedawcy z tytułu sprzedaży jest o rok krótszy (odpowiednio art. 118 i art. 554 Należy pamiętać, że bieg przedawnienia można przerwać, poprzez wniesienie sprawy do sądu, uznanie zobowiązań przez dłużnika czy rozpoczęcie mediacji. W takiej sytuacji termin zaczyna swój bieg od początku. Odpisanie Jeżeli podatnik zdecyduje się na odpisanie wierzytelności jako nieściągalnej to będzie musiał taką operację pokazać w księgach. W przypadku, gdy wartość danej należności została uprzednio objęta odpisem aktualizującym, należy zmniejszyć wartość tego odpisu w korespondencji z kontem rozrachunkowym. W przeciwnym razie, należność powinna zostać wyksięgowana z konta rozrachunków w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych i/lub kosztów finansowych. Podatnik będzie mógł zaliczyć odpisaną wierzytelność również do kosztów podatkowych pod warunkiem spełnienia określonych ustawą wymogów: wierzytelność nie może być przedawniona, powinna być wcześniej zarachowana do przychodów należnych oraz musi zostać odpowiednio udokumentowana. Pojawia się tutaj zasadnicza różnica pomiędzy podejściem bilansowym a podatkowym w kwestii ujmowania w kosztach należności przedawnionych – są one kosztem księgowym, nie mogą jednak być zaliczone do KUP. Jak udokumentować Sposoby dokumentowania nieściągalności należności zostały enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 2 ustawy o CIT. Katalog ten jest zamknięty, co oznacza, że ustawodawca nie przewiduje żadnych innych sposobów poza wskazanymi w tym przepisie. 1. Pierwszym sposobem dokumentowania jest uzyskanie postanowienia o nieściągalności wydanego przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego. Warto podkreślić, że sam nakaz zapłaty wydany przez sąd nie jest w świetle ustawy o CIT wystarczający. Należy posiadać odpowiedni dokument przygotowany przez komornika, z którego jednoznacznie będzie wynikało, że dłużnik nie ma środków na pokrycie zobowiązań. Stanowisko takie potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 9 marca 2016 r. (IBPB-1-3/4510-772/ 15/AB). W piśmie tym czytamy, że: „(...)dla celów podatkowych musi być to postanowienie, z którego treści jednoznacznie wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność." Istotne jest, aby postanowienie było wydane dla konkretnego wierzyciela i obejmowało wszystkie należności danego dłużnika. W praktyce nie jest możliwe zaliczenie do KUP należności na podstawie postanowienia wydanego dla innej należności od tego samego podmiotu. Ostatnią kwestią, na którą warto zwrócić uwagę, jest to, że każde postanowienie musi zostać uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu. Przepisy nie wskazują w jaki sposób należy dokonać takiego potwierdzenia, można więc przypuszczać, że dołączenie do dokumentacji odpowiedniej notatki będzie wystarczające. 2. Jako jedną z metod dokumentowania bueściągalności należności ustawa wymienia również uzyskanie postanowienia sądu o: - oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania lub pokrywa jedynie ich wysokość; - umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku – z takiej samej przyczyny; - zakończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku. Uwaga! Nie sposób nie zauważyć, że aby daną należność można było w świetle powyższych przepisów zaliczyć do KUP, konieczne jest wystąpienie przesłanki ekonomicznej. Podobnie więc jak przy postanowieniu wydanym przez komornika, dokument musi jasno wskazywać na brak środków dłużnika. 3. Ostatnim sposobem dokumentowania przewidzianym przez ustawodawcę jest protokół przygotowany przez wierzyciela, w którym jednoznacznie stwierdza on, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne danej należności przewyższają jej wartość. Niewątpliwie dużą zaletą tej metody jest to, że nie wymaga ona od podatnika wszczynania żadnych postępowań, ubiegania się o wydanie decyzji, a wreszcie – również ponoszenia z tego tytułu dodatkowych kosztów. Możliwość jej stosowania jest jednak dość ograniczona, ponieważ będzie miała zastosowanie jedynie w przypadku należności o niskich wartościach. Przepisy nie wskazują konkretnej kwoty, ale mówią jakie koszty wyznaczają limit wierzytelności, których nieściągalność może być udokumentowana za pomocą protokołu. W praktyce podatnicy ustalają limit na poziomie 500 zł, tj. do wartości kosztów opłaty sądowej, komorniczej i kosztów zastępstwa. Jak powinien wyglądać taki dokument? Ustawa nie wskazuje żadnych formalnych wymogów w tej kwestii. Niewątpliwie jednak byłoby dobrze, gdyby znalazły się w nim takie informacje jak: - data sporządzenia, - szczegóły dotyczące należności, tj. nazwa dłużnika, kwota, numer dokumentu z którego ona wynika oraz - szacowane koszty procesowe i egzekucyjne potwierdzone podpisem osoby sporządzającej protokół. —Justyna Nowicka-Bryzek jest starszą konsultantką w PwC Zdaniem autorki Małgorzata Kiepas, konsultant w PWC Moment ujęcia w księgach Przepisy nie wskazują szczególnego momentu zaliczenia nieściągalnej należności do kosztów. Należałoby zatem odnieść się do ogólnych zasad rozpoznawania kosztów pośrednich, zgodnie, z którymi koszty takie powinny być rozpoznawane w dacie poniesienia, tj. w dniu kiedy ujęto je w księgach na podstawie odpowiedniego dokumentu posiadanego przez podatnika. Mogłoby to zatem nastąpić nie wcześniej niż w momencie spisania wierzytelności w księgach, pod warunkiem otrzymania odpowiedniego postanowienia bądź sporządzenia protokołu. Niejasne jest również, kiedy najpóźniej można taką należność zaliczyć do kosztów. Zgodnie z aktualną linią orzeczniczą może to nastąpić w dowolnym momencie, ale maksymalnie do czasu jej przedawnienia. Wydaje się jednak, że bezpieczniejszym rozwiązaniem jest ujęcie takiej należności w kosztach roku, w którym miało miejsce uprawdopodobnienie jej nieściągalności.
POBIERZ WZÓR: Umowa zlecenia o odzyskanie wierzytelność. Czy można dochodzić przedawnionej należności? Jedną z kwestii, która wywołuje wśród dłużników kontrowersje, jest często dochodzenie przez firmy windykacyjne dawno już przedawnionych długów.
Każde zaciągnięte zobowiązanie ulega w końcu przedawnieniu. Co ciekawe, polskie przepisy podatkowe wskazują, że z tytułu przedawnienia należności pojawia się po stronie podatnika przychód podatkowy. W poniższym artykule postaramy się przyjrzeć bliżej temu zagadnieniu, rozpatrując problem zarówno od strony przedsiębiorcy, jak i osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Sprawdźmy, jak zakwalifikować przychody z tytułu przedawnienia zobowiązania!Przedawnienie zobowiązańNa wstępnie odnieśmy się jednak do przepisów stanowiących o z art. 117 Kodeksu cywilnego roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jak podaje art. 118 kc, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Warto podkreślić, że terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność kontekście powyższych regulacji najważniejszą informacją jest to, że po upływie terminu przedawnienia wierzyciel nie może dochodzić zaspokojenia cywilny jest aktem prawnym, który reguluje okresy przedawnienia zobowiązań. Dla zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą okres przedawnienia wynosi 3 lata, natomiast dla pozostałych jest to okres 6 z tytułu przedawnienia zobowiązania w ramach działalności gospodarczejW pierwszej kolejności przeanalizujmy, jak sytuacja przedstawia się w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą. Katalog potencjalnych przychodów w ich przypadku jest bardzo z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT przychodem z działalności gospodarczej jest wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy. To zatem oznacza, że wartość przedawnionego zobowiązania stanowi dla podatnika (będącego jednocześnie dłużnikiem) przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu. Trzeba zaznaczyć, że gdy mamy do czynienia z przedawnieniem, to jednocześnie występuje sytuacja braku możliwości przymusowego wyegzekwowania zobowiązania. To zaś oznacza, że dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia).Takie ukształtowanie przepisów powoduje, że przedsiębiorca, który na skutek upływu terminu przedawnienia nie musi płacić należności, powinien już w momencie przedawnienia rozpoznać przychód podatkowy należny w wartości tym miejscu należy także wspomnieć, że przedawnienie zobowiązania wywołuje skutki również dla wierzyciela. Jak bowiem wynika z treści art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy PIT, nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako zatem wierzyciel dopuści do sytuacji przedawnienia zobowiązania, to wartość tego przedawnienia nie będzie mogła zostać ujęta w kategorii kosztów zatem zaznaczyć, że prawo cywilne określa okoliczności, które powodują zarówno zawieszenie, jak i przerwanie biegu terminu z art. 121 kc bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania myśl natomiast art. 123 kc bieg przedawnienia przerywa się:przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;przez wszczęcie przypadku podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przedawnienie zobowiązania powoduje konieczność rozpoznania przychodu z działalności gospodarczej. Dla wierzyciela przedawnione zobowiązanie nie może stanowić kosztu podatkowego. Przychody z tytułu przedawnienia zobowiązania w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczejNaturalnie nie tylko przedsiębiorcy zaciągają zobowiązania. Tematyka ta w równym stopniu dotyczy także osób fizycznych nieprowadzących działalności. Analizując przedstawiony problem, należy zatem zastanowić się, czy i w ich przypadku nie dochodzi do powstania przychodu np. z tytułu przedawnienia zobowiązania z tytułu zaciągniętej pierwszej kolejności zaznaczmy, że o uzyskaniu przychodu podatkowego można mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), jak również na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie czym takim przysporzeniem majątkowym jest nie tylko sytuacja powodująca wzrost jego aktywów, lecz także powodująca zmniejszenie pasywów, tj. zatem jak w przypadku działalności gospodarczej przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Jednakże w tym przypadku będzie on zakwalifikowany do innego źródła przychodów, a mianowicie do przychodów z innych myśl art. 20 ust. 1 ustawy PIT za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych sformułowania w „szczególności” oznacza, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 powołanej ustawy, czyli przykładowo przychody z tytułu przedawnionych takiej tezy jest np. interpretacja z 6 września 2017 roku wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nr w tym przypadku rozlicza uzyskany przychód w rocznej deklaracji PIT-36 składanej w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym jako przychód z innych źródeł. Do opodatkowania zastosowanie znajdzie skala podatkowa określona w art. 27 ustawy podatkowy z tytułu przedawnionych zobowiązań powstaje również odnośnie do osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej w wysokości zadłużenia, które było wymagalne na moment przedawnienia. Kwotę przychodu należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy rezultacie sytuacja przedawnienia zobowiązania powoduje powstanie przychodu podatkowego zarówno wobec przedsiębiorców, jak i podatników nieprowadzących działalności gospodarczej. Różna jest jedynie metoda kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów.